Kalp kasının ve sinirsel iletim sisteminin çalışmasını incelemek üzere kalpte meydana gelen elektrik faaliyetlerinin kaydedilmesidir. Bir akım yükselteci (amplifikatör) tarafından yükseltilen gerilimler genellikle ısıya duyarlı kağıt üzerine kaydedilir. Kalbin elektrik faaliyeti ile meydana gelen potansiyel değişiklikleri, kalp çevresindeki dokuların ve bilhassa kanın yardımı ile bütün vücuda aynı anda yayılır. Vücudun çeşitli yerlerine konan iletici uçlar (elektrotlar) vasıtasıyla ortaya çıkan elektrik değişiklikleri yükseltilerek kaydedilir. EKG kalp hastalıklarının teşhisinde hekimin muayenede bulduğu araz ve belirtiler ile birlikte değerlendiğinde, diğer tahlil ve filmler de göz önünde bulundurulduğunda yardımcı olur.
Efor testi, kalp damar hastalığı varlığının araştırılması, bilinen kalp damar hastalığında tedavinin etkinliğinin saptanması, eforla beraber kalp atışlarında düzensizliğin yani aritminin meydana gelip gelmediğinin tespit edilmesi, çeşitli kalp hastalıklarında hastanın efor yapabilme kapasitesinin araştırılması ve nihayetinde hipertansiyonda eforun kan basıncının üzerine etkilerinin tetkik edilmesi için başvurulan bir testtir. Efor testi sırasında, hasta bir koşu bandı üzerinde yürür. Yürüyüşün hızı ve eğimi doktor tarafından ayarlanarak kalp hızının artması sağlanır. Treadmill testi kişinin yürüme bandında belli hızlarda yürürken, seri olarak EKG’lerinin çekilmesi, tansiyonunun ölçülmesi yöntemi ile yapılan bir tetkiktir. İstirahat anında EKG’de tespit edilemeyen anormal bulguların efor sonrası tespit edilmesini sağlar.
Ekokardiografi kalp yapısı ve performansının ses dalgaları yolu ile (ultrason) incelenmesidir. İşlem sırasında hastadan bir sedyede yatması istenir. Üzerine yalıtkan özelliği bulunan, su bazlı bir jel sürülen ve probe adı verilen ses dalgası gönderen cihaz doktor tarafından göğüs bölgesinde çeşitli pozisyonlarda tutularak, kalbin görüntülenmesi sağlar. Bu görüntüler üzerinde çok detaylı ölçüm ve analizler yapılır. Kalbin yapısal tüm hastalıkların tanısı, (kalp büyümesi, kalp kası hastalıkları, kalp kapak hastalıkları, hipertansif kalp hastalıkları, kalp yetmezlikleri, kalp zarı hastalıkları, kalp içi kitleler, pıhtılar, kalp tümörleri, doğumsal kalp anormallikleri, hatta aort denilen vücuttaki en büyük çaplı damara ait hastalıkların) ekokardiografi işlemi ile konur.
Kalbi besleyen damarlarda ( koroner damarlar) bir tıkanıklık ya da daralma olup olmadığının araştırılmasında, kalp krizi ( miyokard enfarktüsü) geçiren hastalarda ilaç dışında bir tedaviye gerek olup olmadığının saptanmasında ve kalp kapak hastalıklarında hastalığın şiddetinin derecelendirilmesinde kullanılır.
Cep telefonu gibi kemere bağlanan bir cihazdır. 3-4 adet kablosu, elektrotlar (yumuşak plastikten yapılı 3-4 cm çapında yapışkanlı malzeme) aracılığıyla göğse tutturulur. Kişi günlük normal yaşamını sürdürürken cihaz planlanan zaman boyunca kalp elektrosunu kaybeder. Süre sonunda cihaz çıkarılarak alınan kayıtlar bilgisayarda analiz edilir. Bu alet sayesinde muayene sırasında görülmeyen fakat gün içerisinde kısa süreli olup geçen çarpıntılar, göğüs ağrıları, baygınlık hissi gibi kalpten kaynaklanan tüm ritim bozuklukları tespit edilebilir.
Hastaların gün boyu tansiyonunun sık aralıklarla ölçülerek, tansiyon ve nabzı kaydetmesidir. 24-72 saat arasında yapılan ölçümlerle önceden hipertansiyonu olmayan hastalarda erken teşhis sağlanabilir. Tansiyon holter ile hastaların gün boyu tansiyonlarının sık aralıklarla ölçülerek, gün içindeki aktiviteleri sırasında, uykuda, dinlenme esnasında, tansiyonu ve nabız sayısı kaydedilmektedir. Böylelikle uzun süreli hipertansiyonu olan hastaların, günün hangi saatlerinde tansiyon değerlerinin yükseldiği saptanarak, tedavi düzenlenir. Daha önceden hipertansiyonu olmayan hastalarda erken teşhis konularak, tedaviye yönlendirmede yardımcı olur.
Kalpteki uyarı merkezinin yeterli hızda uyarı oluşturamaması veya oluşan uyarıcının alt merkezlere iletilememesi nedeniyle kalp atışlarının aşırı yavaşlaması halinde, hastanın normal yaşamını sürdürebilmesi için kalp atış hızını sağlamak üzere vücuda yerleştirilen kalp pillerine gereksinim duyulur. İşlem genelde lokal anestezi ile boyunda, göğüste veya kasıkta kalbe giden büyük toplar damarların içinden elektrot denilen ince tellerin kalbin içine yerleştirilmesi ve bunun vücut dışındaki bir jeneratöre bağlanması şeklinde yapılır. Bu işlem yatak başında yapılabileceği gibi röntgen cihazı altında da yapılabilir. İşlem genelde 20-30 dakika sürer. Geçici pil gereksinimi ortadan kalktığında, kalbin içine yerleştirilen tel dışarı çıkarılır.
Bu ileri teknoloji ürünü küçük cihazlar, kalp hızının yavaşlamasını engellemekten kalp yetersizliğini tedavi etmeye, kalbe pompa görevi yapmaktan ani ölümleri engellemeye kadar birçok amaç için kullanılmaktadır. Temel olarak 3 çeşit kalp pili vardır: Kalp hızı yavaşlamasını engelleyen tek kablolu ve 2 kablolu piller, kalp yetersizliği tedavisi için kullanılan 3 kablolu piller ve kalpteki yüksek ritme bağlı kalbin pompa görevini yapamaması durumunda elektroşok vererek hayat kurtaran piller yani defibrilatörler. Kalp pili, kalp ritim bozuklukları olan ve yaşamlarını normal şekilde sürdüremeyen insanlara takılır..
Elektrofizyolojik çalışma, elektrofizyoloji laboratuarında kasık damarlarına yerleştirilen ince kılıflardan geçirilerek, kalbe elektrod kateter denilen ince kabloların yerleştirilmesiyle gerçekleştirilen girişimsel bir tanı ve tedavi yöntemidir. Kalbin içinden doğrudan alınan elektrik sinyalleri gelişmiş bilgisayarlar aracılığıyla değerlendirilerek normalden sapmalar araştırılır. Bu sayede kalbin ana merkez uyarı sisteminin iyi çalışıp çalışmadığı ve uyarıları ileten sistemin işlevini güvenle görüp görmediği anlaşılabilir. Çoğu kez hızlı atma şeklinde çarpıntı yakınması olan hastalarda, hastanın yakınma nedeni olan hızlı atışlar özel yöntemlerle kalbin içine yerleştirilen bu kablolardan verilen uyarılarla oluşturularak meydana geliş nedenleri araştırılır.
Kateter ablasyonu, radyo dalgaları verilerek yapılan ritim bozukluğu tedavisidir.
Kalbi besleyen atardamarların hastalığının tespitinde kullanılan bir yöntemdir. Kalp damar hastalığı nedeniyle oluşur. Koroner anjiyografi de kalbi besleyen atardamarların hangi bölgesinin ne kadar daraldığını ya da tıkandığını tespit eder. Kalp damarlarındaki darlık veya tıkanıklıkları belirleyerek, tedavinin gerektiği gibi yönlendirilmesini sağlar. Koronor anjiyografide girişim yeri olarak kasık ya da kol atardamarları kullanılır. Girişim yerindeki atardamara önce kılıf yerleştirilir, bu kılıf vasıtasıyla farklı kateterler kullanılarak, kalp damarlarının başlangıç kısmına verilen opak madde (boyalı madde) ile damar yapısı görüntülenir. Koroner anjiyografi özel konuşlandırılmış anjiyo salonlarında gerçekleştirilir. Işlem bittikten sonra girişim yerindeki atardamara yerleştirilen kılıf çıkarılır, o bölgeye baskı yapılarak kanamanın durması sağlanır. Sıkı bandaj yapıldıktan sonra hasta yatağına alınır. Koroner anjiyografi hasta anjiyo odasına alındıktan 20 ila 30 dakika sonra tamamlanır. Bazı hallerde (bypasslı hastalar, daha önce değişik kalp ameliyatları geçirmiş hastalarla, kasık ya da kol damarlarında tıkanma olan hastalarda v.s.) bu süre uzayabilir. Koroner anjiyografi için hastanın hastaneye yatışı gereklidir. İşlem tamamlandıktan sonra hasta 6 saat istirahat ettirilir ve daha sonra ayağa kalkması sağlanır. Genel durumu uygunsa ve doktoru onaylarsa taburcu edilir. Bazı durumlarda kılıf çekildikten sonra dikiş sistemi kullanılabilir. Bu hastalar daha erken ayağa kaldırılarak, taburcu edilebilirler.
PTKA ve/veya stent, koroner anjiyografi sonrasında saptanmış olan kalbi besleyen damarlardaki daralma ya da tam tıkanmaların tedavisinde kullanılan yöntemlerdir. PTKA ve / veya stent koroner anjiyografi gibi anjiyo laboratuvarında hasta uyutulmadan, giriş yerine lokal anestezi kullanılarak yapılır. İşlem süresi değişkendir. İşlem bitiminde hasta doktorunun önerisine göre uygun servise alınır. Koroner balon anjiyoplasti özel tasarlanmış malzemeler kullanılarak yapılır. Önce girişim yerine yerleştirilmiş kılıf vasıtasıyla kateter yerleştirilir bu kateterin içinden ilerletilen çok ince kılavuz telle damar darlık bölgesinden geçirilir. Bu kılavuz tel üzerinden balon kaydırılarak hasta bölgeye ulaştırılır. Daha sonra bu balon dışarıdan sıvı verilerek şişirilir ve darlığın açılması sağlanır. Sonrasında yapılan kontrolde açılmanın yeterli olduğunu tespit edilmesiyle işlem sonlandırılır. . Düzgün açılma temin etmek nadirdir. Ayrıca ileride tekrar daralma riskini azaltmak için stentler %95 hastada uygulanmaktadır. Başta, sadece çıplak, özel, paslanmaz nitelikteki metalden oluşan stentler kullanılmaktayken, günümüzde teknolojik ilerlemeye de bağlı olarak ilaç salınımlı nitelikte yeni ve farklı stentler de kullanılmaktadır.
Kalp kateterizasyonu koroner anjiyografi işlemine benzer şekilde kasık ve kol atardamarları kullanılarak yapılan ancak çoğu zaman aynı anda toplardamar girişimini de gerektiren bir yöntemdir. Kalp kateterizasyonu doğuştan gelen ya da sonradan ortaya çıkan kalbin yapısı ile ilgili hastalıkların, anomalilerin, yine doğuştan ya da sonradan oluşan kalp deliklerinin tanısında ve farklı bir tedavi gerekip gerekmediği konusunda faydalanılan bir tanı yöntemidir.
TEE endoskopik bir incelemedir. Ağız yolundan yemek borusuna indirilen ince bir tüp (probe) ile kalbin arka komşuluğuna erişilir ve çok net, ayrıntılı görüntü alınır.
